De drie winnaars van 2013 waren Dirk Comello, Steef Wildenbeest en Ludwig Volbeda. Zij presenteerden het project waaraan zij het prijzengeld hebben besteed. Hieronder een illustratie van de jongste talenten. Kijk, klik door en oordeel zelf!
Vorige week zijn de Fiep Westendorp Stimuleringsprijzen uitgereikt. De Fiep Westendorp Foudation reikt deze prijs om het jaar uit aan jonge, veelbelovende, illustratoren. Dit doet de stichting in naam van Fiep Westendorp, een Nederlands icoon op het gebied van illustratie. Zoals Fiep Westendorp in haar leven keuzes heeft gemaakt om te kunnen tekenen, was haar wens nieuw talent te stimuleren ook de keuze voor het vak van illustrator te maken. De geldsom die aan de prijs verbonden is, stelt de winnaars in staat zich aan een project te wijden. De winnaars zijn dit jaar Enzo Pérès-Labourdette, Stella de Kort en Jesse Strikwerda. Zij kregen de prijs uitgereikt door Hedy d'Ancona, voorzitter van de Fiep Westendorp Foundation. De jury bestond uit illustrator en schrijver Ted van Lieshout, grafisch ontwerper Max Kisman en kunsthistoricus Gioia Smid, directeur van de Fiep Westendorp Foundation.
De drie winnaars van 2013 waren Dirk Comello, Steef Wildenbeest en Ludwig Volbeda. Zij presenteerden het project waaraan zij het prijzengeld hebben besteed. Hieronder een illustratie van de jongste talenten. Kijk, klik door en oordeel zelf!
0 Reacties
Op de koffie Op de koffie bij Annemarie van Haeringen. We zitten aan een royale houten tafel, schaaltje goeie stroopwafels binnen handbereik. Maar daar kom ik niet eens aan toe, want ik heb zo veel te vragen nu ik tegenover mijn favoriete illustrator zit! Een beetje gespannen ben ik wel, want hoe het precies gaat lopen weet ik natuurlijk niet... en zal Annemarie eigenlijk wel praten? Een tekenaar zit toch het liefst alleen met zijn tekenpotlood aan tafel? Wat een opluchting als Annemarie een hartelijke en gastvrije vrouw blijkt te zijn. En praten? Dat gaat vanzelf. De spanning is bij mij dan ook al snel weg, en ik grijp mijn kans om zo veel mogelijk te vragen over Annemarie en haar boeiende vak. Ik wil tekenen Annemarie vertelt hoe zij in het vak van illustrator terecht is gekomen. Zolang zij zich kan herinneren, tekende zij al. Als kind was zij erg verlegen, en was zij sterk in het observeren. Zij keek om zich heen en tekende wat zij zag. Op mijn veronderstelling dat ze een tekentalent was, denkt zij even na... Dan legt zij uit dat zij haar tekenvaardigheid meer ziet als resultaat van heel goed kijken, heel veel tekenen, en dit met veel plezier doen. Door veel, en met plezier, te tekenen, heeft zij haar tekenvaardigheid ontwikkeld. Ook bofte zij naar eigen zeggen met haar omgeving; Op de middelbare school Rommert Casimir in Eindhoven trof zij de inspirerende tekendocent Roland Brinkgreve. Deze docent was naast een goed tekenaar ook een fantastisch verteller. Hij had een enorme kennis van kunst en kunstgeschiedenis en in zijn lessen kunstgeschiedenis weidde hij hierover met veel enthousiasme uit. Annemarie werd hierdoor gegrepen en ook de vrije uurtjes bracht zij tekenend door in het tekenlokaal. De inhoud van de lessen tekenen waren van een hoog niveau, en ontstegen eigenlijk het niveau van het VO. Annemarie heeft hier dankbaar gebruik van gemaakt. De keuze voor een vervolgopleiding was voor haar dan ook heel duidelijk; 'Ik wil tekenen.' Dit stond vast. Haar ouders stonden achter haar keuze en hoewel Annemarie om zich heen veel mensen zag twijfelen over vervolgopleidingen, stond voor haar vast dat zij verder wilde met wat zij het liefst deed: Tekenen. Op advies van de tekenleraar begon zij vervolgens de lerarenopleiding tekenen en creatieve vakken in Tilburg. Tijdens deze studie heeft Annemarie een gedegen kennis opgedaan van technieken, maar het vak van leraar viel voor haar uiteindelijk toch af. Zij had gezien hoe een enthousiast docent al zijn energie stopte in het doceren van leerlingen die daar, voor het grootste deel, totaal niet op zaten te wachten. En tijd voor zelf tekenen was er nauwelijks over. Maar wat dan? 'Reis af naar Londen', 'studeer verder in Parijs', 'ontwikkel je verder in Grafiek...' Deze adviezen waren voor Annemarie destijds een brug te ver. Toen ze bij een tekening het compliment kreeg 'Dit zou zo in de Margriet kunnen staan!' vatte Annemarie dit eerst niet bepaald als compliment op. Toch zette deze opmerking haar op het goede spoor; Illustratie paste het best bij wat zij het liefst deed: Tekenen. Een opleiding aan de Rietveld Academie was dan ook een logische stap, hoewel de overgang van Tilburg naar Amsterdam niet niks was voor de verlegen studente. Gelukkig ontdekte zij al snel de oase van het Stedelijk in Amsterdam. Daar kon zij heerlijk tot rust komen bij bijvoorbeeld het werk De parkiet en de zeemeermin van Henri Matisse. De prachtige en vrolijke kleuren... Annemarie blaast uit terwijl ze er over vertelt; 'Hè, hè,... pfff, even niets, rust...' Prentenboekenmaker Hoewel zij is opgeleid tot illustrator, noemt Annemarie haar vak, in navolging van leermeester Max Velthuijs, liever 'prentenboekenmaker'. Als je illustreert stel je je over het algemeen meer dienstbaar op dan wanneer je werkt aan een prentenboek. Annemarie vindt het beide leuk om te doen; De samenwerking met auteurs is prettig en levert vaak creatieve ideeën op. Het is het mooist als je met je tekeningen iets toevoegt aan de tekst, vindt Annemarie. Als voorbeeld vertelt ze over de samenwerking met Tamara Bos voor het boek Papa, hoor je me?, over de ziekte en dood van de vader van een jongen. Annemarie vond het verhaal prachtig, maar wilde dit niet letterlijk uitbeelden in haar illustraties. Het onderwerp was zo al zwaar genoeg. Daar moest niet ook nog een beeld van een huilend jongetje op de rand van het bed bij komen. Toen kwam Annemarie op het idee om het beeld van het spel Stratego te gebruiken in haar illustraties; Het blauwe leger, met papa als generaal, tegen het rode leger van de woekerende kanker. Zij staat op en loopt naar haar boekenwand, op zoek naar het boek. Ze laat mij het boek zien; de eenvoudige en prachtige tekeningen van de blauwe en rode soldaten geven het verdrietige verhaal lucht. De laatste soldaat van het rode leger is er een met zeis; De dood. Zo heeft Annemarie op een prachtige gestileerde manier het verhaal extra kracht bij gezet. Hoewel je als illustrator het verhaal dient, kan je werk de betekenis van de tekst dus wel versterken of verder invullen. Maar, bij het maken van een prentenboek heb je als tekenaar een nog grotere rol. De prentenboeken die Annemarie met verschillende auteurs (zoals Bibi Dumon Tak, Rindert Kromhout) maakt, komen in een hechte samenwerking tot stand. Annemarie heeft veel plezier in het samenwerken met auteurs. Elkaar op ideeën brengen, samen grapjes verstoppen in het boek, zo dwing je jezelf en elkaar om de gebaande paden te verlaten. Dat maakt de samenwerking leuk! Zo vertelt Annemarie over het ontstaan van de boeken over Kleine Ezel. Voor het prentenboek Een brief voor Aap had zij allerlei dieren getekend die met een brief bij elkaar langs gaan, op zoek naar iemand die de brief kan lezen. Elk dier neemt iets mee, waardoor er een vrolijke optocht van dieren met spullen aankomt bij het feestvarken. De brief blijkt een uitnodiging te zijn en het feest kan beginnen! Toen Annemarie Rindert, de auteur, vroeg welk dier hij het leukst vond, koos hij voor de kleine ezel, op de schouder van Mama Ezel van de sokkenwasserette. Het grappige was dat de kleine ezel het enige personage was dat in de tekst niet voorkwam! Hieruit zijn vervolgens de boeken over Kleine Ezel ontstaan! Zo brengen auteur en tekenaar elkaar vaak op ideeën tijdens het maken van een prentenboek. Of de kleine grapjes, verstopt in haar boeken, door iedereen worden opgemerkt, vindt Annemarie helemaal niet belangrijk. Volwassenen zien het vaak ook niet, maar kinderen zijn soms goede kijkers, en goede kijkers moeten beloond worden! De prentenboekenmaker geniet er van om in contact te zijn met haar lezers; voorlezen van Sneeuwwitje aan kleuters is fantastisch! Het verhaal leent zich er ook goed voor, met het getik van breinaalden en het grote monster dat ontstaat... Kleuters kunnen veel meer aan dan je denkt! Annemarie vindt het zelf ook fijn om gruwelijke dingen te tekenen (en dan weer op te lossen). Sneeuwwitje is een voorbeeld van een boek dat Annemarie helemaal zelf maakt. Daar komt dus geen andere auteur aan te pas. Ook daar kan zij van genieten. De prentenboekenmaker begint altijd met het maken van een 'storyboard'. Een prentenboek bestaat meestal uit 32 bladzijden. Daar zijn 12 spreads voor nodig. Annemarie haalt als voorbeeld een storyboard voor Sneeuwwitje breit een monster tevoorschijn. Op deze manier schetst zij hoe het verhaal opgedeeld wordt in scenes, zo, dat het in het boek past. Als je het prentenboek er naast legt zal je opvallen hoe dicht dit bij het oorspronkelijke plan is gebleven! Als het storyboard 'klopt', gaat Annemarie aan de slag met een schetsboekje. Uit een stapel identieke blauwe ingebonden notitieboekjes pakt ze het schetsboekje van Sneeuwwitje. Het schetsboekje gebruikt ze om te kijken of het idee van het storyboard in boekvorm ook werkt. Je kunt er in bladeren en je kunt zien hoe het ritme van het boek wordt; is er een goed evenwicht en een mooie afwisseling qua beeld? Deze schetsboekjes gaan ook mee met de uitgever naar bijvoorbeeld de Frankfurter Buchmesse. Het schetsboekje gebruikt Annemarie om te kijken of het idee ook werkt op papier, in boekvorm. De boekjes liggen keurig gestapeld in de plafondhoge boekenkast. Alles in de werkruimte ziet er licht en speels maar goed geordend uit. Haar werk en werk de arbeid die tot het werk heeft geleid, worden hier gekoesterd. Ik zou nog veel meer willen zien, die stapel donkerblauwe schriftjes ligt naar me te lonken. Ik krijg er nog een te zien. We hebben het over kunst, en over de invloed van kunstenaars op het werk van Annemarie. Als ik vertel hoe ik bij een tekening uit Coco en het kleine zwarte jurkje moet denken aan het werk van Matisse, kijkt Annemarie verbaasd op. Ze haalt het schetsboekje er bij (om van te smullen!) en laat de oorspronkelijke tekening zien. Ver weg van wat er in het boek staat, want dat werkte gewoon niet. Maar wel gebaseerd op een werk van Matisse! Dit kadootje voor goede kijkers had ik uitgepakt zonder dat de tekenaar nog wist dat ze het had ingepakt. Een verrassende ontdekking. Ik stop kleine kadootjes in mijn boeken want goede kijkers moeten beloond worden! Als ik haar vraag te kiezen op welk werk zij het meest trots is, kiest zij voor De parkiet, de zeemeermin en de slak, een prentenboek dat zij mocht maken in opdracht van het Stedelijk Museum. Voor de tentoonstelling De oase van Matisse (maart-augustus 2015) maakte zij een fantastisch boek, gebaseerd op La perruche et la sirène van kunstenaar Henri Matisse. Annemarie is een groot bewonderaar van het werk van Matisse en ziet de opdracht als een grote eer. Ook de opdracht om de hertaling van Bijbelse verhalen voor kinderen van D.A. Cramer - Schaap te illustreren was bijzonder voor de illustrator. Het was een mooi project en bijzonder om nog te kunnen maken voor haar vader, een gelovig man. Daarnaast kiest zij voor het prentenboek Sneeuwwitje breit een monster (2014, Zilveren Penseel). Dit boek kiest ze omdat het zo 'eigen' is. Sneeuwwitje, de hoofdpersoon van dit verhaal, bestaat namelijk echt. Zij woont in Limmen... bij Annemarie van Haeringen! Begrijpelijk dat dit prentenboek over de breiende geit (flinke knipoog naar de geitenbreier!) Annemarie na aan het hart ligt. Op mijn vraag of Sneeuwwitje, die een monster breit, een dappere geit is, vertelt ze dat Sneeuwwitje doet alsof zij een durfal is. Maar eigenlijk is zij een enorme bangeschijter! Ook vertelt ze dat ze met haar geit aan een riempje wandelt en dat ze met haar geiten praat. Ja, want naast Sneeuwwitje woont ook de 17 jaar oude geit Doortje bij Annemarie en haar man in de tuin. Annemarie vertelt dat Doortje haar zei: 'En ik dan? Krijg ik geen prentenboek?'. Daar had ze eigenlijk wel gelijk in. Er zal dus in elk geval nog een prentenboek over Doortje, een stramme oude geit komen, ooit. Annemarie praat met liefde over Doortje, dus ik kijk nu al naar uit! Plannen Sowieso hoeven we niet bang te zijn dat Annemarie geen ideeën en plannen meer heeft. 'Er ligt nog genoeg ín de la', zo vertelt ze, terwijl haar ogen glinsteren; 'Er komen zoveel ideeën langs vliegen, maar je moet ze wel uit de lucht pakken!'. Annemarie vertelt dat ze open staat voor verrassingen. Daardoor vind je soms pareltjes op je pad! Maar lukt het dan altijd om je plan goed op papier te krijgen? Nee, natuurlijk niet! Annemarie vertelt hoe ze soms aan het zwoegen is. Soms lukt het gewoon een dag helemaal niet. Maar dan werkt ze toch door. 'Morgen gaat het beter.' is dan het motto. Een mislukte tekening gooit ze ook niet direct weg. Ze gaat er mee verder. En soms levert dat iets op dat ze anders nooit bedacht zou hebben. Annemarie heeft al veel prijzen gewonnen en wordt regelmatig gevraagd voor een opdracht. Een bewezen talent, zou je zeggen. Toch proef ik bij Annemarie dat zij af en toe twijfelt aan haar kunnen. Zelfs als zij terugkijkt naar haar eigen werk, denkt ze soms: 'Dat zou ik nu nooit meer kunnen!'. Mijn vraag hoe zij zich ontwikkeld heeft als tekenaar vindt zij lastig zelf te beantwoorden. Maar als zij dan iets moet noemen, dan vindt zij toch wel dat haar werk krachtiger geworden is. 'Dat hoop ik toch wel tenminste...' voegt zij er aarzelend aan toe. Anderen moeten het werk eigenlijk maar beoordelen, vindt ze. Ook daarom is het contact met lezers, ouders en hun kinderen, zo leuk. Het is toch prachtig als je iets maakt en er wordt van genoten... Het grootste compliment dat Annemarie kan krijgen, vindt zij een stukgelezen boek! Het grootste compliment is een stukgelezen boek! Het mooiste beroep van de wereld Na anderhalf uur zijn mijn vragen nog niet allemaal gesteld, maar de tijd is om. Mijn stroopwafel ligt nog onaangeroerd op tafel. Annemarie vraagt of ze hem voor me in zal pakken, voor in de trein. Dat tekent mijn indruk van de prentenboekenmaker Annemarie van Haeringen als persoon; Een vriendelijke, tevreden vrouw die in staat is zich te laten verrassen door wat het leven brengt. Annemarie als prentenboekenmaker komt voor mij over als een hard werkende vrouw die zich nog steeds verder ontwikkelt in haar ambacht. Ze heeft oog voor langs vliegende ideeën, die zij uit de lucht plukt en bewaart in een laadje. Als de tijd er rijp voor is weet ze uit zo'n idee een verhaal met een twist uit te spinnen. (Want, zo vertelt ze, het verhaal moet er wel toe doen! Het moet niet zijn alsof je een emmer water leegkiept.) En tenslotte heeft ze een prachtige stijl met waarbij intens kleurgebruik, en haar vermogen om figuren teder neer te zetten of juist van het papier af te laten dansen en ploppen, mij bijzonder aanspreekt. Een vakvrouw, die werk maakt waar je als opvoeder en voorlezer van mee kunt genieten! Het was een interessant bezoek, waarbij ik een goede indruk heb gekregen van het werk van een illustrator. Toch jammer dat ik geen tijd meer had om te kijken naar de materialen die ze gebruikt, te praten over de effecten van verschillende technieken, het kleurgebruik, lijnenspel. Wie weet, komt er nog eens een vervolg. Ik kan mij in elk geval na dit bezoek voorstellen dat Annemarie van Haeringen zegt: 'Ik heb het mooiste beroep van de wereld!'
Gisteren was ik op bezoek bij de eerste kandidaat van de reeks 'Boekmakers'; Illustrator Annemarie van Haeringen. Blog over deze leuke bevlogen en creatieve prentenboekenmaker volgt snel!
Zoals elk jaar is er ook dit jaar tijdens de Kinderboekenweek weer veel te beleven rond het thema. 'Raar maar waar' lijkt zich vooral goed te lenen voor proefjes en uitvindingen. Veel scholen hebben het thema aangegrepen om, naast het voorlezen en promoten van boeken, met techniek en scheikundige ondernemingen aan de slag te gaan. Scholen gaan gehuld in wolken van stoom, gifgroene slijmerige substanties, en ballonnen worden dit jaar niet opgehangen of opgelaten maar doorboord met satéstokjes. Ook de voorstelling die ik gisteren in Bibliotheek Utrecht bezocht, draaide rond een verstrooide professor. Het theaterduo Kindertheater Kaboem speelde een luchtige, muzikale voorstelling voor kinderen van 2 tot 10 jaar. Het jonge publiek ging helemaal op in de voorstelling. Professor Pruts heeft patent op het uitvinden van machines die niets doen. Ook nu heeft hij weer een indrukwekkende machine ontwikkeld die werkelijk niets doet. Samen met het publiek ontdekt hij de perfecte klant voor zijn Nietsmachine: Mevrouw Drukjes. Zij heeft het zo vreselijk druk met boenen, poetsen, dweilen en andere klusjes, dat zij nergens tijd voor heeft. Als ze er achter komt dat niets doen ook nog op haar lijstje moet staan raakt ze bijna in paniek. De Nietsmachine komt dan ook als geroepen. Met vrolijke scenes waarbij Professor Pruts bijvoorbeeld letterlijk met de mattenklopper krijgt, pakt het duo het publiek helemaal in. 'Je hebt Professor Pruts pijn gedaan!' roept een jongetje van een jaar of 7. Bijna dreigt alles de mist in te gaan als mevrouw Drukjes op aanmoediging van de kinderen op de verboden rode knop drukt...
Mede door de interactie met de kinderen en de woordgrapjes is de voorstelling geslaagd. De acteurs hebben er plezier in, en dat zie je. Een geslaagd kadootje van de bieb voor de kinderen en ouders in de wijk. Bibliotheek Zuilen, bedankt! In het kader van de Kinderboekenweek is Aidan Chambers, een grootheid op het gebied van leesbevordering, op Pabotour in Nederland. Vanmiddag sprak hij in Utrecht, op de Marnix Academie. Het publiek van studenten, docenten en leesbevorderaars hing aan de lippen van deze innemende en wijze spreker. Ook Bureau Op Stelten was erbij, en wat was het inspirerend! Chambers begon zijn lezing met de constatering dat de Kinderboekenweek 2015 terecht aandacht besteedt aan een vaak vergeten genre binnen leesbevordering: Het informatieve boek. Het thema 'Raar maar waar' geeft een podium aan boeken waarin kinderen interessante informatie over wetenschap en techniek op kunnen doen. Chambers maakt zijn verhaal persoonlijk, door te vertellen hoe hij pas op 9-jarige leeftijd een lezer werd. Voor die tijd had hij wel de techniek van het ontcijferen van woorden aangeleerd, maar alleen 'bad teachers' denken dat dat lezen is. Aldus Chambers. Overigens ging het technisch leren lezen en spellen bij de spreker moeizaam, vanwege een dyslectisch brein. Toch heeft dit hem er overduidelijk niet van weerhouden te gaan lezen en wel met zo veel plezier dat hij er zijn vak van heeft gemaakt! Chambers schetst hoe de mensheid altijd behoefte heeft gehad aan het vertellen van verhalen en het maken van tekens. Zoals andere gewoontes, zoals zich kleden en in een huis wonen zijn het typisch menselijke neigingen. Het schrift bestaat relatief gezien nog maar kort, zo'n 5500 jaar. Lezen en schrijven is dan ook niet zo'n typisch menselijke neiging maar is iets dat op een bepaald moment is 'uitgevonden' door de mens. Daaruit is het ook te verklaren dat leren lezen en spellen niet als 'vanzelf' gaat; het is een ingewikkeld proces, bedacht door de mens. Hoewel het westerse systeem gebaseerd is op de veronderstelde vaardigheid van lezen en schrijven, en tegenwoordig ook digitale geletterdheid, is het aantal mensen dat kan lezen en schrijven een kleine minderheid. Slechts 15% van de wereldbevolking heeft zich deze vaardigheden goed eigen gemaakt. De overige 85% valt daarmee in de westerse wereld al snel buiten de boot. Als je niet goed kunt lezen en schrijven kom je in aanmerking voor de banen die veel mensen niet willen doen. Als je een baan hebt die veel mensen niet willen doen, verdien je weinig. Als je weinig verdient heb je slechts zeer beperkt toegang tot alle welvaart die het Westen te bieden heeft. Hiermee zet Chambers het lezen enerzijds in een relativerend perspectief (alleen de elite van de wereldbevolking kan lezen). Anderzijds laat hij zien hoe belangrijk het in onze wereld is om een 'lezer' te zijn. Dan stelt Chambers de vraag: Wat is de meerwaarde van het lezen van literatuur? Hier worden door leraren en opvoeders vaak talloze redenen voor genoemd, maar de spreker sabelt ze mild maar genadeloos neer door te laten zien dat de meeste van de genoemde voordelen ook via andere wegen te behalen zijn. Chambers stelt dat er maar 1 belangrijke waarde is die het lezen van literatuur je oplevert: Het maakt zelfbewust en maakt je tot denker. Lezen kan een slaaf zijn vrijheid brengen. Voorwaarde is wel dat hij het juiste te lezen krijgt. En daar is de hulp bij nodig van iemand die hem het juiste boek te lezen geeft. Chambers vertelt verder dat tekst pas echt betekenis krijgt als je hoort dat het klinkt als een soort muziek. Als je dit hoort dan klinkt het als een soort muziek met een intellectuele betekenis. Het voorbeeld waarbij je dit het meest duidelijk ervaart is het horen, lezen en voordragen van poëzie. Kinderen moeten dan ook dagelijks poëzie te horen krijgen! In de klas moet elke dag tijd worden ingeruimd voor lezen en voorlezen. Samen lezen is een samenbindende activiteit. Kinderen van ongeveer 9 jaar moeten op school dagelijks 30 minuten stil lezen. Deze tijd is nodig om in een boek of verhaal te komen (20 minuten), er van te genieten (25 minuten) en verder te willen lezen (na 30 minuten). Daarnaast is er in het klaslokaal een royaal en gevarieerd aanbod aan boeken nodig. Leerkrachten moeten goed weten wat er 'te koop' is aan boeken, zodat zij de leerlingen in hun groep goed en op maat kunnen adviseren. Een ideaal aanbod bevat 500 boeken per groep. Niet meer en niet minder. Niet alles moet tegelijk uitgestald staan. Er moet telkens gerouleerd worden zodat het aanbod nieuw en aantrekkelijk blijft. Verder staat vast dat een kind leert door imitatie. Dit geldt ook bij lezen; Het kind heeft een volwassene nodig die voordoet hoe je goed leest. Goed voorlezen is dan ook een belangrijke vaardigheid die leerkrachten onder de knie moeten hebben. Bovendien moeten zij daar tijd voor inruimen! Tenslotte is het ook van belang dat een leerkracht goed in de gaten houdt wat de kinderen lezen. Zij mogen iets van hun eigen keuze lezen, maar het is de taak van de leerkracht om leerlingen iets bij te brengen. Het is dan ook niet de bedoeling dat kinderen steeds meer van hetzelfde lezen. De taak van de leerkracht is het om de leeservaring van elk kind uit te breiden. De leerkracht moet dan ook actief boeken en genres aan elke leerling aanbieden. Leerlingen zullen dit ook accepteren, want dit past bij de rol van de leerkracht. Een leerkracht is er om de leerlingen nieuwe dingen aan te leren. En als er toch weerstand is, is het zelfs goed om een kind te verplichten bepaalde boeken te lezen. Chambers verwoordt het mooi: "A teacher is someone who takes you to places you can't come at your own.' Hij wijst er terloops op dat het ook belangrijk is om in dat onderwijzen het tempo er in te houden. Herhaling op herhaling en traag lesgeven levert alleen maar verveling op bij de leerlingen! Dit is iets om nog eens wat verder op te kauwen denk ik zo... A teacher is someone who takes you to places you can't come at your own. Na de lezing is er gelegenheid om vragen te stellen. Vanuit het publiek komt de vraag, door wie Chambers als 9-jarige werd geïnspireerd. Chambers laat een foto zien van zijn 'geestelijk vader'; Jim Osborne. Hij vertelt hoe Osborne als invaldocent Engels een onuitwisbare indruk op hem heeft gemaakt. Door hem keer op keer te laten luisteren naar de zelfde regels poëzie, kwam Chambers tot een fantastische ontdekking; De taal van het gedicht was als muziek; Het droeg een betekenis in zich en vertelde hem een verhaal! De docent reikte dit aan door de leerlingen aan te moedigen een wisselwerking met hem aan te gaan; een imitatieproces. Door voor te dragen en leerlingen daarna voor te laten dragen nam hij zijn leerling mee een wereld in die hij zonder dit rolmodel mogelijk nooit ontdekt zou hebben. Een prachtig voorbeeld van het belang van voorbeeldgedrag; Lees voor, schep een rijke leesomgeving, maak dagelijks tijd vrij voor lezen en help leerlingen een lezer te worden.
Een mooi verhaal om mee aan de slag te gaan. Aidan Chambers is naast auteur en leerkracht misschien pas in de derde plaats een spreker, maar wel een met een charismatische gave. Hij geeft de docenten en de leerkrachten in spe een aardig lijstje mee om mee aan de slag te gaan. Een lijstje dat qua geld en lestijd bevochten zal moeten worden op menig basisschool. Maar Chambers geeft de toekomstige leerkrachten een goed verhaal mee. Nu ermee aan de slag! Marnix Academie, geweldig dat deze lezing voor breder dan alleen het eigen publiek toegankelijk was. Een goede zaak voor het samen verder bouwen aan inspirerend leesbevorderingsonderwijs! Dit jaar is het kinderboekenweekgeschenk een dubbel kado: met het boek heb je gratis toegang tot één van de wetenschapsmusea in Nederland. En daar zitten leuke musea bij!
Gisterenavond, op het Kinderboekenbal 2015, werd de Gouden Griffel uitgereikt aan Bette Westera voor 'Doodgewoon'. (Illustrator Sylvia Weve). Daarmee ging het goud voor het eerst sinds 20 jaar weer naar een poëziebundel!
Eind september ontving Alice Hoogstad het Gouden Penseel voor haar 'Monsterboek'. Het Gulden Palet, de bekroning voor het beste werk van een buitenlandse illustrator, ging naar Marc Boutavant voor 'Is er dan niemand boos?'. (Auteur Toon Tellegen) Ook dit jaar zijn de originele tekeningen van de boeken bekroond met Penselen, Paletten en Vlag en Wimpels te bewonderen in het Rijksmuseum. Vandaag heb ik een toptip voor jullie. ARTtube? Ik had er nog nooit van gehoord. Maar misschien heb ik onder een steen gelegen en kennen jullie deze site al lang, dan hoor ik het graag natuurlijk. Maar wat een mooie site is dit! Ik heb nu al zin om er vanmiddag weer lekker een uurtje door rond te struinen. Wat is het? Een videoplatform, in 2014 opgezet op initiatief van een handjevol musea. Het is een online videokanaal waarop Belgische en Nederlandse musea aantrekkelijke media plaatsen. Interviews, achtergrondinformatie, korte animaties; en alles mooi gemaakt. Musea grijpen dit platform aan om informatie over eigen tentoonstellingen te verspreiden, maar ook om kennis over video en design te delen. Een prachtig initiatief voor kunstminnaars, maar ook voor ons, leerkrachten en opvoeders! Want ja... bij elk thema zou je misschien wel een uitstapje naar een museum willen organiseren om kinderen kunst te laten zien, ruiken, proeven... Maar je hebt te maken met omstandigheden als: budget cultuureducatie (helaas, potje is leeg!), vervoer (met 31 kinderen naar Amsterdam... toch zo weer 6 ouders nodig) en vul de rest zelf maar in... Met deze site haal je het museum je klas gewoon in! Natuurlijk wel even goed schiften vooraf, want lang niet alles is voor elke doelgroep geschikt. Maar ook voor jezelf biedt het video-en blog-archief een rijke bron om uit te putten. Doe ook eens een rondje museumvideo vanmiddag! Je kunt bijvoorbeeld beginnen met Annemarie van Haeringen, die zich in opdracht van het Stedelijk, liet inspireren door Matisse: Binnenkort plaats ik per bouw een lesidee op basis van een ARTtubevideo. Tot die tijd: Klik rond op ARTtube en laat je inspireren (en plan dat museumbezoek toch maar gewoon in ;).)
Zoals beloofd kom ik hier nog even terug op de Inspiratiedag van Boekstart, ruim een week geleden. In een eerder blog beschreef ik al dat Boekstart zich liet inspireren vanuit allerlei verrassende hoeken. Het meest opvallend was de bijdrage van Ingrid van der Schooten en Ard Siekerman (respectievelijk beursmanager en brand director VT wonen&design beurs). Een leesbevorderingsproject voor baby's en VT Wonen... een bijzondere combinatie. Bij het verschijnen van een baby in het interieur van de woonkamer verdwijnt over het algemeen een deel van het design onder gele teletubbieknuffels, een grote box die het buiten ineens helemaal niet meer met het binnen verbindt, en gele spuugvlekken op die witte Jan des Bouvriebank... Baby's en design, wat is het verband? Het verband werd duidelijk gemaakt door Ard Siekerman. Hij schetste hoe VT Wonen al 50 jaar een sterk merk is. In 50 jaar is er veel veranderd: De tijd, de consument, de markt, de media. Hoe is VT Wonen daar mee om gegaan? Het antwoord is eenvoudig: Door de consumenten te volgen. Siekerman schetst, door te benoemen hoe VT Wonen zich ontwikkeld heeft. Telkens opnieuw heeft VT Wonen zichzelf de vraag gesteld: Wat wil de consument? Vervolgens heeft het bedrijf de daad bij het woord gevoegd en manieren bedacht om deze vraag 'te bedienen'. Met succes, want op dit moment is VT Wonen niet alleen veel meer dan alleen een tijdschrift, maar bepaalt VT Wonen ook de trend op het gebied van wonen en interieur. Siekerman vertelt dat het bedenken van nieuwe wegen en plannen makkelijk is; Het creëren is lastig. Een nieuwe weg inslaan is moeilijk maar wel heel leuk! 'Zonder wrijving geen glans!', aldus de enthousiaste spreker. Siekerman en Van der Schooten prikkelen het publiek in de zaal om te kijken naar de doelgroep. Nieuwe dingen proberen en verder kijken werkt verrijkend. Dat doen heeft VT groot gemaakt! Het bruisende verhaal werkt aanstekelijk. Behoud wat goed is en richt je vervolgens nog meer op de vraag van de consument. Stel de vraag: Wat drijft de consument om te komen? Hoe kunnen wij nog beter aan die vraag tegemoet komen? Draag vervolgens ook uit wat je biedt. Op de VT Wonen en Designbeurs (Voorheen 'Woonbeurs), wordt dit principe heel concreet uitgewerkt. De consument die bij de beurs komt verwacht aandacht en maatwerk, zo heeft VT vastgesteld. Bij aankomst wordt de consument dan ook geprikkeld om zijn vraag precies te definiëren. Aan de hand van het antwoord ontvangt de klant een persoonlijke plattegrond, waardoor de klant niets mist. Bij vertrek wordt gevraagd of de klant gevonden heeft wat hij zocht. Zo niet, dan wordt hij persoonlijk geholpen om alsnog aan de vraag tegemoet te komen. Dit concrete voorbeeld inspireert al verschillende aanwezigen in de zaal. Wel klinkt ook de vraag hoe dit te realiseren in een krimpende organisatie. VT Roept de bibliotheek op: Ken je lezer! Wat wil hij? Voldoen we daaraan? Daarbij gaat het niet om het boek, maar om het moment en om het gevoel! VT Wonen doet eigenlijk hetzelfde als de bibliotheek, zo stelt Siekerman, zelf een fervent lezer; Verhalen vertellen. Hij geeft de zaal mee: Ken je publiek; daar ligt de kans voor de bibliotheek. Een prachtige en energieke presentatie van bevlogen mensen die niet stil blijven staan bij problemen maar op zoek gaan naar kansen. En kansen grijpen, daarbij hoort soms vallen, weer opstaan, en wachten op een nieuwe kans. Er werd goed geroerd in het potje van de Bibliotheek. En er kwam beweging in de zaal! Als alle aanwezigen hun verhaal net zo enthousiast in hun eigen plaatselijke bibliotheek overbrengen, gaat de Bibliotheek zich roeren. En dan kunnen we nog wel eens verrast worden over de energie die vrijkomt! Afgelopen vrijdag en zaterdag konden taalliefhebbers hun hart ophalen op het DRONGO Talenfestival. Het publiek stroomde de Jaarbeurshal van Utrecht binnen, en met goede zin sloot ik mij bij hen aan. Ik had wel wat mensen verwacht, maar dat zelfs stelletjes en groepen jongeren dit festival opzochten maakte mij nog nieuwsgieriger naar DRONGO. De sfeer zat er al goed in, iedereen leek er zin in te hebben en ik was blij dat ik er bij was. Tot ik bij de balie kwam. Kamasutra-beurs. Aha. Met een zuur glimlachje draaide ik mij snel om, richting de roltrappen. Eigenlijk wilde ik iedereen die ik tegenkwam uitleggen 'Nee, ik was alleen verkeerd gelopen, ik moet boven zijn.' Maar gelukkig, iets hield mij tegen. Even later, een verdieping hoger, wist ik dat ik goed zat; Het talenfestival. Het was wat rustig, het publiek beschaafd en op gedempte toon met elkaar in gesprek... Ik kreeg er een beetje de neiging van om heel hard weg te rennen. Wie bezoekt er dan ook een beurs op vrijdagavond om 18.00 uur... Hoewel... een verdieping lager... Doordat het redelijk rustig was, kon ik alle informatie opdoen die ik wilde. Op de informatiemarkt stonden stands van Universiteiten, Taalinstituten, uitgeverijen, projecten. Mijn aandacht werd vooral getrokken door stands over taalonderwijs en NT2-onderwijs in het basisonderwijs. Zo vertelde de medewerkster van Bereslim vol enthousiasme over het succes van dit digitale programma voor kleuters. Het programma is wetenschappelijk onderbouwd en wordt zonder winstoogmerk ontwikkeld voor kleuters. Bijzonder aan dit programma is dat het aansluit bij de roep vanuit het onderwijs en de leesbevorderingswereld om als school en ouders gezamenlijk te werken aan lees- en taalbevordering van kinderen. Als school het project Bereslim aanschaft, dan kan school de ouders daar thuis gratis van laten profiteren. Leerkrachten kunnen digitale prentenboeken en spelletjes klaarzetten, waar de kinderen mee aan de slag kunnen. Hoewel ik vaak geneigd ben kleuters met hun handen in het zand te laten wroeten en dus ook boeken vast te laten houden en ze eventueel op de kop of van achter naar voor te laten lezen, spreekt het voordeel voor thuis mij in dit programma wel aan. De Bereslim-mevrouw verzekerde mij bovendien dat het streven is om het programma zo veel mogelijk aan te laten sluiten bij de belevingswereld van het kind. Ook het feit dat er geen winstoogmerk achter het project zit spreekt mij aan. Opbrengsten worden gebruikt voor verder onderzoek en ontwikkeling van het programma. Veel kramen richtten zich op taalstudenten uit binnen- en buitenland, maar een paar kramen spraken mij vanuit de interesse voor het basisonderwijs aan. Zo stond er ook een stand voor de methode Spreekbeeld en was er informatie over NT2-onderwijs door middel van 'Story Telling', waarbij de belevingswereld van studenten het uitgangspunt vormt. Ook was Dyadon aanwezig met 'De Dyslexie-express'; door Dyadon ontwikkelde hulpmidelen bij de uitleg en de acceptatie van dyslexie. Ook tijdens het doorlopende programma van spoedcursussen, workshops en optredens was het mogelijk kennis en ervaring op te doen rond taal en meertaligheid. Tijdens een workshop van Kentalis, Auris en NVLF, kreeg het publiek een kijkje in de wereld van het kind met ernstige taal- en spraakproblemen. Tijdens de spoedcursus Chinees schrift van het Confucius Instituut was het zweten op onbekende tekens die taal voorstellen. Er was nog veel meer te leren en te beleven op vrijdag en zaterdag, dus... liefhebber van taal? Meld je volgend jaar vooraf aan voor workshops en neem een kijkje in de diverse wereld van de taal. Met Maaike Slingerland, die de vrolijkste stand van DRONGO had, voerde ik een leuk gesprek. Zij geeft workshops waarbij zij taal en illustraties combineert; Precies de combinatie die mijn hart ook heeft. Creatief bezig zijn met tekst, taal en kunst; Maaike ik ben fan! Toen ik de beurshal verliet, was het nog steeds rustig. De Chinese schrijfhoek was uitgestorven, een standhoudster sloeg een snack achterover en een ander was verdiept in haar roman. Ik had een paar leuke gesprekken gehad, info waar ik iets mee kon; Ik had het leuk gehad op DRONGO. En toch, toen ik vanaf de roltrap het publiek van die andere beurs in en uit zag lopen... Hand in hand, de pas er goed in, duidelijk gekomen met een doel... Bekroop me het onaangename gevoel dat ik het was die hier de freak was... Maar goed, freak of niet, ik heb weer ideeën op gedaan. En van ideeën komen ideeën ... dus het bruist weer volop! En daar ga je toch voor naar een beurs. Of het nu DRONGO is, of iets heel anders... |
Welkom
Welkom op het blog van Bureau op Stelten! Blog over jeugdliteratuur en leesbevordering in basisonderwijs en kinderopvang. Categorieën
Alles
Archief
November 2018
Beste Lezer! Geniet je ook zo van die prachtige illustraties en mooie auteursfoto's? Op de geplaatste afbeeldingen rust wel copyright. Deze mogen dan ook niet gekopieerd worden voor verspreiding of gebruik op social media.
|