Natuurlijk, een stereotype beeld. Er bungelt ook wel eens een jongen aan het duikelrek en er is ook altijd wel een meisje dat haar tas voor de voeten van haar moeder smijt en op de boys afstormt. Maar toch, hoezeer we ook opgegroeid zijn met de gelijkhed van jongens en meisjes, er zijn zulke duidelijke verschillen te zien. Tot voor kort was er, vreemd genoeg, op de Pabo nog maar weinig aandacht voor de verschillen tussen de seksen. Terwijl elke leerkracht met deze verschillen te maken krijgt. Niet alleen buiten, op het plein, maar ook tijdens de gymles, bij de creatieve vakken en tijdens het cognitieve werk. En zo zijn er ook verschillen op het gebied van leesbeleving. Natuurlijk zijn er ook hier veel uitzonderingen, maar elke leerkracht kent ze; de voetballende of klimmende, rauzende jongens vol energie... 'Lezen... geen bal aan!!!, Met name de jongens waarbij het lezen niet makkelijk gaat vormen een lastig te motiveren groep. Wat doe jij met deze jongens (en meisjes)? Nee, natuurlijk, ik mag hen niet over een kam scheren, maar wat lezen deze jongens bij jou in de groep het liefst? Precies. En mogen ze van jou dat Duckie lezen? En wat nou als je ze binnen een minuut 3 bladzijden om ziet slaan?
Ik heb zo'n jongen thuis rondrennen. Vol energie, en het liefst buiten (als er geen 'schermtijd' is, anders is het ineens een ander verhaal). We lezen dagelijks, omdat het moet. Het is geen strijd, want het is een ritueel geworden. Maar er wordt bar weinig plezier aan beleefd. En ja, ik praat over het verhaal, ik wijs op grapjes, we lezen om de beurt, we hebben de Effies van voor naar achter en terug gelezen dus aan het thema ligt het ook niet. Lezen is gewoon niet leuk. Verhalen, daarentegen, vindt hij fantastisch. Voorlezen duurt altijd te kort, de Kleine Kapitein, Ronja de Roversdochter, ze zijn favoriet. Maar zelf lezen... nee.
Totdat ik deze zomer, op weg naar Frankrijk (om maar in de stereotypen te blijven), mijn mobieltje tevoorschijn haalde. Vlak voor vertrek had ik de VakantieBieb-app geinstalleerd. Gratis en voor niks had ik boeken in een digitale boekenkast kunnen zetten. Zonder er al te veel van te verwachten, zei ik, op een moment dat Barbie nakend door de auto vloog; 'Wie wil er een boek lezen op mijn telefoon?'. Wat er toen gebeurde zal mij nog lang bijblijven. Ruzie om het lezen van een boek. Dit had ik nog nooit meegemaakt. En zo bleef het, de hele reis door. We moesten zelfs eindtijden afspreken om de vrede te bewaren. Ok, ik moet toegeven dat het moppenboek favoriet was en telkens herhaald werd... Maar wie had gedacht (na 9 keer enthousiast reageren op dezelfde grap) dat ik nog eens zou denken: 'Geef nu dat boek hier of ik smijt het uit het raam...'. Gelukkig bewaarde ik mijn zelfbeheersing, zoals het hoort.
Thuis (uitgerust van een verder fijne vakantie) las ik een artikel van Niels Bakker,
Digitaal lezen – wie doen het al? Een SMB-dieptestudie naar het profiel van de e-boekenlezer en de leesbeleving van de e-reader, tablet en laptop. Het onderzoek is uitgevoerd onder jongeren ouder dan 13 jaar en volwassenen. Maar toch zette het mij ook aan het denken over digitaal lezen voor kinderen. Uit de studie blijkt, onder meer, dat digitaal lezen een vorm van lezen is die juist die groep kinderen aan kan spreken die normaal liever een balletje trapt dan dat hij een boek uit de kast pakt. Dit niet zozeer uit 'leeshonger' maar vanuit de interesse voor digitale media. Vooral de tablet en de smartphone zouden aantrekkelijk zijn voor deze groep. Het voorbeeld dat deze conclusie ook voor in elk geval 1 jonger kind ook opgaat, heb ik zelf op mijn achterbank gezien. Verder blijkt dat de e-reader een diepere leeservaring en grotere leesbeleving oplevert dan overige digitale media. Niels Bakker oppert, en hij verwijst hierbij naar Aidan Chambers, dat een tablet goed ingezet zou kunnen worden om kinderen die niet veel met lezen hebben, in aanraking te brengen met verschillende boeken; Ze kunnen op een tablet wat grasduinen door boeken, op zoek naar iets dat hen aanspreekt. Vervolgens, als zij zo'n boek hebben gevonden, zouden ze dit op een e-reader kunnen lezen. Voordeel van een e-reader boven een tablet is, naast het leescomfort voor de ogen, dat er minder kans is op scannend en vluchtig lezen en 'wegzap-gedrag' tussendoor naar bijvoorbeeld internet of andere apps. In het artikel wordt ook het idee geopperd om kinderen eerst met een tablet te laten lezen, omdat dit hen in eerste instantie trekt. Na verloop van tijd zou dan kunnen worden overgestapt op een e-reader.
Toen ik het artikel uit had zag ik het wel voor me... Een klas vol lezende kinderen, lekker hangend, zittend, liggend... De meesten met een papieren boek. Een paar jongens op de zitzak met hun neus in de tablet... Misschien af en toe skippend tussen verschillende boeken, maar toch... met hun neus in hun boek en... met plezier! Ja, ik ben om. Voor mij geen e-reader. Ik ben zelfs in een boek uit eind 19e eeuw bezig, en wat ruikt dat papier lekker. Maar voor mijn zoon en al die andere jongens die beweren dat lezen stom is kon de sleutel van leesbevordering wel eens in het digitale boek liggen. Vraag je directeur om een tablet (ik weet toch wel dat je je eigen tablet meeneemt omdat er geen budget is), vraag je biebcommissie om budget voor de aanschaf van leuke e-boeken, vraag ouders om e-readers die ongebruikt in de la liggen, en, ok, schaf een papieren moppenboek aan. Want, ja, dat gevoel van papier, geef ze dat toch ook nog maar mee. Heel veel succes met de voetbaljongens dit schooljaar. Mocht je je ervaringen willen delen: Graag! Dit kan ook eventueel persoonlijk op Twitter.